Ağaç AŞ Buluşmaları’nın bu haftaki konuğu tarihçi ve yazar Sinan Meydan oldu. “Atatürk Döneminde Türkiye” başlıklı konuşmasında, Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş sürecine ve bu sürecin benzersiz niteliğine dair çarpıcı bilgiler paylaştı. Katılımcılar, hem yakın tarihin derinliklerinde etkileyici bir yolculuğa çıktılar hem de Atatürk’ün ileri görüşlülüğüne bir kez daha tanıklık ettiler. 

Konuşmasına “Bugün kuruluştan kurtuluşa Cumhuriyetimiz konulu bir söyleşide birlikte olacağız” diyerek başlayan Sinan Meydan, Türkiye Cumhuriyeti’nin yalnızca bir rejim değişikliğinden ibaret olmadığını, temelinde büyük bir bağımsızlık mücadelesi ve sonrasında verilen aydınlanma savaşının yattığını vurguladı. Meydan, “Türkiye Cumhuriyeti, sıradan bir cumhuriyet değildir. Temelinde İstiklal Harbi’nin ve Atatürk’ün önderliğinde verilen bir bağımsızlık ve aydınlanma savaşının ateşi vardır” sözleriyle Cumhuriyetin arkasındaki fedakârlıkları ve vizyonu gözler önüne serdi.

Cumhuriyet’ten Önce Dikilen İlk Atatürk Anıtı

Konuşmasında tarihî anekdotlara da yer veren Meydan, Atatürk’ün adına dikilen ilk anıtın hikâyesini paylaştı. 1917 yılında, henüz Cumhuriyet ilan edilmemişken, Şanlıurfa’da Anafartalar Kahramanı Mustafa Kemal’in adının bir çeşmenin üzerine yazıldığını anlattı.

“Bu aslında bir çeşme ama üzerinde yönleri gösteren tabelalar var. Tabelalardan birinde ‘Mustafa Kemal Paşa Caddesi’ yazıyor. Urfa’da yeni açılan bir caddeye bu ad verilmiş. Tarih daha 1917. Daha Cumhuriyet ilan edilmeden Mustafa Kemal adına anıt dikildi. İşte bu, ilk Atatürk anıtıdır,” diyerek, pek bilinmeyen bu tarihi detayı katılımcılarla paylaştı.

Umudun ve Direnişin Simgesi: “Geldikleri Gibi Giderler”

Meydan, Atatürk’ün efsaneleşen “Geldikleri gibi giderler” sözünün tarihsel arka planını da anlattı. 13 Kasım 1918 günü, İtilaf Devletleri donanmasının İstanbul’u fiilen işgal ettiği gün, Mustafa Kemal Paşa’nın da İstanbul’a geldiğini belirtti.

Haydarpaşa Garı’nda İstanbul’a ayak basan Atatürk’ün, Kartal İstimbotu’yla karşıya geçerken yaveri Cevat Abbas Bey’in gözyaşlarını fark ederek omzuna dokunup, “Endişelenme Abbas, geldikleri gibi giderler” dediğini aktardı. Bu cümle, Kurtuluş Savaşı’na olan inanç ve kararlılığın simgesi olarak salondakilerin hafızasında yer etti:

“13 Kasım 1918’de düşman gemileri gelip, asker karaya çıkınca İstanbul işgal edildi ama aynı gün İstanbul’a biri daha geldi. Osmanlı orduları dağıtılıp bütün komutanlar İstanbul’a çağırılmıştı. 10 Kasım 1918’de Adana’dan bir tren kalktı. Mustafa Kemal Paşa da o terene binmişti. O tren, 13 Kasım 1918’de İstanbul’a ulaştı. Mustafa Kemal Paşa Haydarpaşa Garı’nda trenden indiğinde işgal manzarasıyla karşılaştı. Yanında yaveri Cevat Abbas Bey vardı. Kartal İstimbotuyla buradan karşıya geçerlerken, güvertede Mustafa Kemal Paşa’nın yaveri Cevat Abbas Bey manzarayı görüp duygulanıyor ve gözleri doluyor. Mustafa Kemal de onu fark ediyor ve omuzuna dokunup “Endişelenme Abbas, geldikleri gibi giderler” diyor. İşte Mustafa Kemal’in inancı ve kararlılığı budur.”

Gazetecilikten Direnişe: Yunus Nadi Bey ve O Tarihi Manşet

Gazeteci Yunus Nadi Bey’in bu tarihi günü yansıttığı gazete manşetlerine de değinen Meydan, “Yeni Gün” gazetesinin 14 Kasım 1918 tarihli sayfasını göstererek, “İtilaf Donanması Limanımızda” manşetinin hemen yanında “Anafartalar Kahramanı Mustafa Kemal de İstanbul’a geldi” ifadesinin yer almasının tarihi bir mesaj taşıdığını vurguladı. Meydan, bu yerleşimin işgal kuvvetlerine karşı verilen sembolik bir mesaj olduğunu belirterek, “Beş yıl sonra bu donanma geldiği gibi gidecek” sözleriyle Cumhuriyetin doğuşuna işaret etti.

“Barışın Kıymetini Anlayabilmek İçin Daha Kaç Savaş Görmeliyiz?”

Konuşmasının sonunda günümüz dünyasına da değinen Meydan, Cumhuriyet’in 102 yıllık barışçıl yapısının altını çizdi. “Cumhuriyetimiz kurulalı 102 yıl oldu. Etrafımızda savaştan geçilmiyor, kan ve gözyaşı devam ediyor. 102 yıldır yeni bir savaşın parçası olmadık. Bunun kıymetini anlamamız gerek. Dünya barışı konusunda dünyaya ders verebilecek tek lider Mustafa Kemal Atatürk’tür. Çünkü kurduğu cumhuriyet 102 yıldır yeni bir savaşın parçası olmamıştır. Barışın kıymetini anlayabilmek için daha ne kadar çok savaş görmemiz gerekiyor?” diyerek, barışın kıymetinin daha çok farkına varılması gerektiğini vurguladı.

Etkinliğin sonunda Genel Müdür Vekili Aytekin Karaarslan, Sinan Meydan’a katkılarından dolayı teşekkür ederek plaket takdim etti. Etkinlik, açık hava kokteyli eşliğinde gerçekleşen keyifli sohbetlerle son buldu.